نشریه مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی
سال چهارم شماره 4 (پیاپی 18، زمستان 1400)

از شکل های متداول بهره برداری از جنگل های زاگرس، استفاده از چوب هیزمی برای مصارف سوختی است. این نوع بهره گیری سنتی آسیب های زیادی را به ساختار و موجودیت اکولوژیک جنگل ها وارد ساخته است. شناخت و ارزیابی میزان وابستگی خانوارهای جنگلی به چوب هیزمی، عالوه بر اینکه تصویر روشنی از میزان وابستگی جوامع محلی به جنگل را نشان می دهد، زمینه و بستری جهت اجرای راهکارهای جایگزین چوب هیزمی را نیز فراهم می سازد. در همین راستا در این تحقیق با بهره گیری از روش پیمایش و تکمیل پرسشنامه از طریق مصاحبه با 131 خانوار روستایی در ناحیه عرفی منج شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری، درصد وابستگی به چوب سوخت در مصارف مختلف روستایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطابق نتایج57/7 درصد خانوارها جهت طبخ غذا از اجاق هیزمی،69/4 درصد از تنور هیزمی، 35درصد از بخار هیزمی،34 درصد از آبگرمکن هیزمی برای گرم کردن آب و46درصد از روستاییان از اجاق هیزمی برای گرم کردن شیر و دوغ استفاده میکنند. در واقع می توان گفت جنگل نشینان در سامان های عرفی مورد مطالعه وابستگی شدیدی به جنگل برای تامین و مصرف چوب هیزمی دارند. توجه به توسعه زیرساخت های انرژی در روستاها و همچنین کاربست انرژی های نو مانند انرژی خورشیدی، می توان تا حدود زیادی از وابستگی به چوب هیزمی کاست و در نتیجه روند تخریب جنگل ها آهنگی کاهنده به خود گیرد.

یکی از مراکز مهمی که کارکنان آن در معرض آسیب های ناشی از شغل قرار دارند، مراکز پزشکی قانونی است که با وجود استرسزا بودن بخشهای تخصصی، در مباحث علمی کمتر به آن پرداخته شده است، لذا این مطالعه با هدف بررسی وضعیت آسیب روان و تنش شغلی کارکنان بخشهای مختلف ادارات پزشکی قانونی استان کهگیلویه وبویراحمد انجام گرفت. روش تحقیق: این تحقیق بصورت مقطعی، توصیفی-تحلیلی میباشد. اطلاعات لازم از کارکنان بخش های مختلف پزشکی قانونی جمع آوری گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است که شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه تنش شغلی و پرسشنامه سالمت روانی است. نمونه آماری به دلیل محدود بودن جامعه آماری به صورت تمام شماری محاسبه و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

در این تحقیق 41 نفر مورد مطالعه قرارگرفتند که 4.41 %زن و 6/58 % مرد بودند و بین22 تا 40 سال سن و 3/46 %استخدام رسمی بودند. سالمتروان کارکنان باالتر از متوسط میباشد که بالاترین میانگین مربوط به زیرمقیاس اضطراب و کمترین مربوط به زیرمقیاس افسردگی میباشد. تنش شغلی کارکنان در محدوده متوسط(استرس متوسط) می باشد که باالترین نمره مربوط به زیرمقیاس بارکاری و کمترین نمره مربوط به زیرمقیاس محدوده نقش است. بر اساس نتایج تحلیلی تنش شغلی و آسیب روانی کارکنان رابطه معناداری دارند. هر چه تنش شغلی بیشتر باشد آسیبهای روانی کارکنان نیز بیشتر است. نمره آسیب روانی کارکنان در زنان کمتر از نمره مردان و نمره تنش شغلی بیشتر از مردان بود. آسیب روانی کارکنان از نظر آماری معنی دار بود. آسیب روانی و تنش شغلی با افزایش سن در کارکنان افزایش مییابد، ولی این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود.

نتایج نشان داد که کارکنان تنش شغلی بالا و آسیب روانی متوسطی دارند و مهمترین عامل تنشزا در محیط کار مسیولیت بار کاری مهمترین آسیب روانی نیز اضطراب باالی کارکنان می باشد.

پدیده وندالیسم امروزه هم در محیط شهری و هم در فضای مجازی قابل مشاهده است. در فضای مجازی این پدیده خود را در قالب توهین و تخریب شخصیتهای برجسته، استفاده از الفاظ نامناسب و شایعه پراکنی و در نهایت باعث ایجاد ناامنی و انزواگرایی افراد هدف میشود. تعرض به حریم خصوصی افراد و هک و کلاه برداری از دیگر پیامدهای این پدیده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی پدیده وندالیسم مجازی در میان جوانان مشهدی انجام شده است. اعضای جامعه تحقیق، جوانان در بازه سنی 15 الی 35 ساله ساکن در محدوده شهری مشهد هستند. با توجه به حجم بالای جامعه آماری که بالغ بر یک میلیون نفر بود و محدودیتهای زمانی، شیوه نمونه گیری تصادفی ساده در نظر گرفته شد، که با استفاده از فرمول کوکران و ضریب آلفای کرونباخ حجم نمونه 387 نفر به دست آمد. در این پژوهش، محقق از پرسشنامه محقق ساخته و بخشی نیز از پرسشنامه استاندارد استفاده کرده و از مطالعه اسنادی استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری با کمک نرمافزارهای lisrel , spss استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که میان وندالیسم مجازی و رفتارهای تقلیدی، رفتارهای توده وار، بیگانگی اجتماعی و هویت یابی مجازی افراد در فضای مجازی رابطه وجود دارد اما میان جنسیت و وندالیسم مجازی رابطه معناداری مشاهده نشد به این معنا که رفتارهای وندالیستی در فضای مجازی به یک میزان در میان زنان و مردان رخ میدهد.

سرمایه ی اجتماعی را میتوان به عنوان شالوده ی توسعه ی گردشگری به شمار آورد، کهه بهدون شه،، کهن جامعه ه ی میزبان در تعامل با گردشگر تاثیر مهمی در رونق گردشگری دارد. با توجه به افزای همه ساله ورود گردشهگر به شهر بابلسر، پژوه حاضر به بررسی تاثیر سرمایهی اجتماعی افراد بر گرای آنها نسبت به ورود گردشگر پرداخته است. روش این پژوه پیمایشی است و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 382 نفر به عنوان نمونه، تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از نوع طبقه ای- چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی محقق ساخته بوده که برای تعیین اعتبار آن از اعتبار صوری و جهت تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای Spss و Amos در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی و درصد و آمار استنباطی) ضریب همبستگی و رگرسیون استفاده گردید. نتایج پژوه نشان داد که بین سرمایی اجتماعی(با سه بعد اعتماد، پیوند و مشارکت اجتماعی شهروندان و گرای آنها نسبت به ورود گردشگران رابطه ی معناداری وجود دارد. مدل مسیر نشان داد که سرمایه اجتماعی 42 درصد از واریانس متغیر گرای شهروندان نسبت به ورود گردشگران را تبیین میکند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مکانیزمهای دفاعی و مسیولیت پذیری با اعتیادپذیری در دختران دبیرستانی بوده است. طرح پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی – پیش بینی میباشد. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 130 نفر بود که از بین دانش آموزان دختر دبیرستانهای دولتی با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامه سبکهای دفاعی اندروز(1993)؛ پرسشنامه مسیولیت پذیری کردلو و همکاران (1389) و پرسشنامه اعتیاد پذیری وید و بوچر(1992) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که بین مکانیزمهای دفاعی و مسیولیتپذیری با اعتیادپذیری در دختران دبیرستانی رابطه وجود دارد (00/P=0)و همچنین نتایج نشان داد که سبکهای دفاعی و مسیولیت پذیری قادر به پیش بینی اعتیادپذیری در دانش آموزان دختر می باشند (00/P=0)بر اساس نتایج یافته های پژوهش میتوان نتیجه گرفت که دانش آموزانی که در سبکهای دفاعی و مسیولیت پذیری نمره های پایین به دست آورده اند، از اعتیادپذیری بیشتری برخوردارند؛ بنابراین لازم است که مدیران و والدین توجه ویژهای به این موضوع داشته باشند و نتایج این پژوهش به عنوان الگویی مناسب برای طراحی و تدوین برنامه های پیشگیری از رفتارهای پرخطر میتواند بسیار مفید باشد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر مهارتهای اجتماعی بر بهبود سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر و دختر با نیازهای ویژه (استثنایی) شهرستان سرپل ذهاب انجام شده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر و دختر با نیازهای ویژه (استثنایی) مقطع ابتدایی مدارس شهرستان سرپل ذهاب در سال تحصیلی 1401-1400 می باشد. 69 دانش آموز (26 دختر، 43 پسر) به عنوان نمونه با روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند و با استفاده از اصل اشباع انتخاب گردید. این پژوهش به شیوه میدانی و بهره گیری از پرسشنامه محقق ساخته با روش توصیفی همبستگی انجام پذیرفته است. داده های این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS(نسخه 25)و آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون تحلیل گردیدند. نتایج پژوهش صورت گرفته بیانگر این است که بین مولفه های مهارتهای اجتماعی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر و دختر با نیازهای ویژه (استثنایی)، همبستگی و رابطه معنادار مثبتی وجود دارد (05.0<p). یافته های پژوهش صورت گرفته بیانگر تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی بر بهبود سازگاری اجتماعی دانش آموزان با نیازهای ویژه (استثنایی) است. بنابراین پیشنهاد میشود با طراحی واجرای آموزش مهارتهای اجتماعی جهت بهبود سازگاری اجتماعی این گروه از دانش آموزان اقدام گردد.

هدف از این پژوهش، بررسی رابطه خشم سرکوب شده و احساس خود - کهتری با گرایش به خودکشی در دانش آموزان دانش آموزان دختر و پسر شهر نوک آباد شهرستان خاش می باشد. روش انجام تحقیق مذکور بر مبنای هدف تحقیق، روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان شهر نوک آباد شهرستان خاش در سال تحصیلی 95-1394 می باشند. در این پژوهش حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد150  از دانش آموز بر حسب جنسیت و قومیت می باشند. در این پژوهش داده ها به روش میدانی و با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های تحقیق داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 از آمار توصیفی(فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد و...) استفاده شد و در بخش آمار استنباطی برای تعیین رابطه بین متغیرها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج حاصل از یافته های تحقیق نشان داد که بین خشم سرکوب شده با گرایش به خودکشی در دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این یافته ها در بررسی رابطه بین احساس خودکهتری با گرایش به خودکشی در دانش آموزان نشان داد که بین احساس خودکهتری با گرایش به خودکشی در دانش آموزان رابطه ای وجود ندارد. همچنین، متغیر خشم سرکوب شده توانسته است95/1 درصد تغییرات گرایش به خودکشی دانش آموزان را پیش بینی کند.

مطالعه جنبشهای نوپدید دینی از جمله مسایل پرتکرار در مطالعات اجتماعی امروز محسوب میشود. رشد بالای این گروه ها در شصت سال اخیر، بهخصوص در جوامع غربی، باعث بروز سوالهایی زیادی شده است. برای درک بهتر کارکرد این گروه ها میتوان به بررسی زمینه های شکل گیری و گسترش آنها پرداخت. نوشتار حاضر به همین منظور بعد از معرفی کلی پدیده مورد بحث و تشریح مباحث پیرامونی، به نوعی بررسی تاریخی- تحولی میپردازد تا نشان دهد چگونه در یک فرایند دیالکتیک وار با افول کلیسای کاتولیک (تز) و بحران معنایی ایجاد شده (آنتی تز)، شکل گیری جنبشهای نوپدید دینی (سنتز) به عنوان نوعی کارکرد عمل کرده است. همچنین مسایلی از قبیل مهاجرت، کثرتگرایی فرهنگی و حکومت لیبرال دموکراسی نیز به عنوان عوامل گسترش دهنده این جریانات مورد توجه خواهد بود.